uWAŻNE DZIECKO
Wspiercie procesów uwagowych dziecka
Autorzy_rki: Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
dr Małgorzata Wójtowicz Szefler, dr Monika Deja
Miejsce testowania: Centrum Pomocy Psychologicznej w Bydgoszczy
Czas: 2023 r.
Badań pokazują, że w Polsce ok. 5-7% dzieci w wieku przedszkolnym i około 15% w okresie nauki szkolnej mierzy się
z zaburzeniami uwagi czy zaburzeniami nadpobudliwości psychoruchowej z deficytami uwagi. Charakterystycznym dla tych zaburzeń są objawy takie jak: krótki okres skupienia uwagi, łatwe rozpraszanie się przez zewnętrzne bodźce, trudności
w wykonywaniu długotrwałej pracy nad jednym zadaniem, gubienie i zapominanie rzeczy, impulsywne działania oraz trudności w kontrolowaniu uwagi.
Rozwiązanie tego problemu we wczesnych latach dziecięcych zapobiega dalszym trudnościom rozwojowym, minimalizuje/ eliminuje zaburzenia emocjonalne i psychicznymi.
Innowatorki opracowały narzędzie, które uzupełnia brak pomocy i programów wspierających kształtowanie procesów uwagowych (tj. przerzutność uwagi, odporność na dystraktory, koncentrację, umiejętność hamowania reakcji) dziecka.
Przygotowane dwa typy scenariuszy zajęć tj. profilaktycznych i terapeutycznych to zestaw prostych w użyciu ćwiczeń, które przeprowadzone w formie zabaw są skutecznym treningiem procesów uwagowych.
Innowatorki stworzyły łatwy w użyciu, usystematyzowany program ćwiczeń, dzięki któremu rodzic, opiekun, nauczyciel przedszkolny czy terapeuta może trenować z dzieckiem procesy uwagowe, w atmosferze zabawy i przy pomocy przedmiotów codziennego użytku. Poza zestawem ćwiczeń w innowacji znajdziemy proste narzędzia do mierzenia postępów dziecka, dodatkowe wskazówki przydatne przy pracy oraz nagrania dźwiękowe będące elementem niektórych zabaw.
Dzieci w wieku przedszkolnym:
– u których występują symptomy zaburzenia funkcji uwagowych – dla nich dedykowany jest program ćwiczeń terapeutycznych.
– u których nie zaobserwowano zaburzeń w zakresie uwagi, ale ich środowisko rozwoju mogło wpłynąć negatywnie na kształtowanie się funkcji uwagowych.
– dla nich dedykowany jest program ćwiczeń profilaktycznych.
Rodzice, opiekunowie – którzy chcą w codzienną zabawę wpleść elementy umożliwiające trening funkcji uwagowych.
Nauczyciele terapeuci – specjaliści pracujący
w przedszkolach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, żłobkach itp. pracujący z dziećmi nad poprawą funkcjonowania poznawczego
i emocjonalnego.
krok po kroku
Jak to zrobić?
Wskazówki
Po zapoznaniu się ze wskazówkami jak rozpoznawać
u dzieci problemy w zakresie funkcjonowania uwagi i przy użyciu wywiadu, sprawdź czy dziecko potrzebuje wsparcia terapeutycznego czy profilaktycznego.
Zajęcia
Ćwiczenia powinny przypominać zabawę i być dla dziecka przyjemne. Pamiętaj aby dobrze zapoznać się
z przebiegiem ćwiczeń – tak aby zabawa przebiegała płynnie.
Wspomaganie
Poza wykorzystaniem zabaw opisanych w materiałach, warto poszerzyć swoją wiedzę o to, jakie zachowania osoby dorosłej pomogą dziecku w rozwoju procesów uwagowych.
Efekty
Sprawdzanie postępów dziecka ułatwi Tobie arkusz obserwacji, który w prosty sposób umożliwia porównanie zachowań dziecka między pierwszymi i ostatnimi zajęciami. Powtarzanie zabaw cyklicznie pozwoli na utrzymanie osiągniętych rezultatów.
Przygotowanie
Zanim rozpoczniesz zabawę z dzieckiem zadbaj o: otoczenie, w którym będziecie przebywać, komfort psychofizyczny dziecka.
krok po kroku
Jak to zrobić?
Wskazówki
Po zapoznaniu się ze wskazówkami jak rozpoznawać
u dzieci problemy w zakresie funkcjonowania uwagi i przy użyciu wywiadu, sprawdź czy dziecko potrzebuje wsparcia terapeutycznego czy profilaktycznego.
Wspomaganie
Poza wykorzystaniem zabaw opisanych w materiałach, warto poszerzyć swoją wiedzę o to, jakie zachowania osoby dorosłej pomogą dziecku w rozwoju procesów uwagowych.
Przygotowanie
Zanim rozpoczniesz zabawę z dzieckiem zadbaj o: otoczenie, w którym będziecie przebywać, komfort psychofizyczny dziecka.
Zajęcia
Ćwiczenia powinny przypominać zabawę i być dla dziecka przyjemne. Pamiętaj aby dobrze zapoznać się
z przebiegiem ćwiczeń – tak aby zabawa przebiegała płynnie.
EFEKTY
Sprawdzanie postępów dziecka ułatwi Tobie arkusz obserwacji, który w prosty sposób umożliwia porównanie zachowań dziecka między pierwszymi i ostatnimi zajęciami. Powtarzanie zabaw cyklicznie pozwoli na utrzymanie osiągniętych rezultatów.
Innowacja jest łatwa w użyciu i już po kilku próbach pracy ze scenariuszami zauważalne są postępy u dzieci – to zwiększa motywację do dalszej pracy.
Prawidłowe funkcjonowanie kontroli uwagi wpływa korzystnie na jego dalszy rozwój poznawczy, funkcjonowanie emocjonalno-społeczne, a także jest podstawą samoregulacji zachowań i emocji.
W trakcie prowadzenia zajęć zauważono m.in. : wzrost gotowości do podejmowania nowych wyzwań, szybszą reakcję
i wykonanie poleceń, umiejętność szybszego zauważenia własnego błędu i skorygowanie go, wzrosła zdolność zapamiętywania.
Dzięki innowacji rodzice dowiedzieli się jak w prosty sposób można ćwiczyć z dzieckiem, kontrole uwagi. Oceniali scenariusze jako łatwe w użyciu, a jako szczególny walor wskazywali brak konieczności stosowania drogich zabawek i pomocy terapeutycznych.
Ćwiczenia można wykorzystywać jako środki profilaktyczne dla młodszych dzieci i w celach korekcyjno- terapeutycznych dla dzieci starszych, w tym z trudnościami rozwojowymi.
Powiązane innowacje
Pamiętaj o
Wśród części rodziców możemy napotkać problem z motywacją do prowadzenia tego typu działań ze swoimi dziećmi. Ważne wydaje się więc, aby w przedszkolach i żłobkach nauczyciele wiedzieli, że takie rozwiązanie istnieje i nie tylko podpowiadali rodzicom, by je stosowali, ale może także pokazywali rodzicom jak to zrobić, zaprezentowali na początek kilka ćwiczeń.
Rodzice nie zawsze są przekonani o potrzebie rozwiązania, dlatego dobrze jest zaplanować odpowiednie rozpropagowanie innowacji.
Dobrą praktyką jest aby specjalista pokazał rodzicom kilka ćwiczeń, zachęcając ich tym samym do pracy ze scenariuszami.
Zaproponowane zabawy wymagają powtarzania – przy uwzględnieniu potrzeb
i możliwości rozwojowych dzieci.